|
Χρειαζόταν ιδιαίτερη τόλμη, σε μιαν εποχή απόλυτης επιβολής των πειραματισμών και των υποκειμενικών διακυμάνσεων στα γράμματα και την τέχνη, για να προτείνει ένας δημιουργός ξανά τον παιδευτικό και λυτρωτικό χαρακτήρα τους, και ν’ αφιερωθεί ολοζωής στις εσωτερικές διεργασίες που εκφράζουν αδιαίρετα την ατομική μοίρα και τη συλλογική πορεία προς ένα ορισμένο ιδανικό: τις πνευματικές αξίες της μακραίωνης παράδοσης του τόπου του σε συστοιχία με τα ζωτικά επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού, που έχουν ως κέντρο τον άνθρωπο-τον άνθρωπο ενταγμένο σ’ ένα αρμονικό περιβάλλον.
Τούτη την ερμηνεία του κόσμου είχε συλλάβει από την πρώτη του νεότητα ο Παντελής Πρεβελάκης. Κι αναμφίβολα, το σύνολο του έργου του προσδιορίζεται, χωρίς δυσκολία, σαν ένας διαρκής αγώνας να συνυπάρξουν σε μια πνευματική ενότητα, τα άφθαρτα στοιχεία της τοπικής ιστορικής διαμόρφωσης με τις κρίσιμες περιστάσεις του αιώνα του, που έθεταν, όσο προχωρούσαν οι δεκαετίες, ολοένα εντονότερα συνειδησιακά ερωτήματα. Η ενδιάθετη έφεσή του προς το κλασικό ιδεώδες, τον προφύλαξε από τη δίνη των δελεαστικών συρμών και του προσέφερε τη δυνατότητα συγκερασμού των διαφορετικών πολιτισμικών τάσεων, και «υποταγής», με τη σολωμική έννοια, στον Κανόνα του αντικειμενικού λόγου. Στα εξήντα χρόνια της δημιουργικής δράσης του εκπλήρωσε, κατά μέγιστο μέρος, τους συγγραφικούς του σκοπούς. Το έργο του αποτελεί πια την ακεραιωμένη μορφή του προορισμού του.
Η ανθολογία που συγκρότησα έχει ως στόχο να δώσει μια συνολική εικόνα της πολυσχιδούς πνευματικής πορείας του Π. Πρεβελάκη, και, ει δυνατόν, να παρακινήσει τους νέους, κυρίως, αναγνώστες: να αναζητήσουν και να μελετήσουν τα κείμενα και τα βιβλία του. Θέλησα να παρουσιάσω, σε οκτώ ενότητες, επαρκείς όψεις του: ως πεζογράφου, ομιλητή, δοκιμιογράφου-μελετητή, ποιητή, δραματουργού, μεταφραστή, ιστορικού της τέχνης, κι επιστολογράφου. Η συλλειτουργία αυτών των ιδιοτήτων συνιστά, πιστεύω, μια μοναδική προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων (επισημαίνω ότι η σειρά των ενοτήτων δεν είναι αξιολογική, την καθόρισαν: τα κοινά θέματα, ζητήματα ύφους και ειδών του λόγου). Μια ομιλία μου, η συνοπτική «Χρονογραφία» και η «Βιβλιογραφία» του Π. Πρεβελάκη, καθώς και τα εισαγωγικά κείμενα και οι σημειώσεις μου, ελπίζω ότι θα συμβάλλουν στην πληρέστερη γνωριμία με τον Ρεθύμνιο συγγραφέα.
|